در این مقاله با ده ابزار برای تسهیل گری در آموزش آشنا می شوید. ابزارهایی مانند: مایندمپ، رمزگذاری، تشبیه و….
-
چیستی:
در ابتدای آموزشتان باید علمی که قصد آموزشش را دارید برای مخاطبانتان تعریف کنید.
به این معنا که مخاطبان اول بدانند علم مورد نظر چیست تا سپس در مورد آن علم مطالب دیگر را یادبگیرند.
کتاب های علمی را خوانده ام که در اولش هیچ تعریفی در مورد موضوع کتاب نمی آورد و تا اواسط کتاب متوجه نشدم کتاب در مورد چیست.
یا در کلاس هایی شرکت کرده ام که متوجه نشدم استاد از چه چیزی صحبت می کند.
بسیاری از اوقات شاگردان دیر به کلاس می رسند و در نتیجه متوجه مطالب کلاس نمی شوند، چرا؟
چون زمانی که استاد از چیستی علم می گفت؛ شاگرد در کلاس حضور نداشت و حالا که از چگونگی آن مبحث صحبت می کند، شاگرد متوجه آن بحث نمی شود.
همین مسأله در مورد کسانی است که کتاب های به هم پیوسته را از وسط شروع می کنند؛ پس واضح است که متوجه مطالب آن کتاب نخواهند شد.
بنابر این جا دارد اگر می دانیم مخاطبمان ممکن است از وسط کار به ما بپیوندد، چیستی آن علم را مرور می کنیم اما به صورت مروری و طوری که دیگر مخاطبان از این تکرار خسته نشوند.
همان کشیدن نقشه و نمودار مطالب است اما به گونه ای حرفه ای و پیشرفته که در مقاله زیر به چیستی و چگونگی آن پرداخته ایم.
چرا مایندمپ، زیرا ممکن است نقشه ی مباحث در ذهن شما باشد که الان در چه شاخه ای از این علم هستیم و از کجا به این مسأله رسیدیم و از این مسأله می خواهیم به کجا برسیم.
اما مخاطب که این نقشه را در ذهن ندارد.
از طرفی هم اکثر مخاطبین زمان این را ندارند که مباحث شما را روی مایندمپ بکشند تا بتوانند متوجه آن مطلب بشوند.
پس خود شما این مایندمپ را برایشان بکشید تا تسهیل گری در آموزش صورت گیرد.
-
مثال:
مثال به مخاطب کمک می کند راحت تر مطالب شما را متوجه شود.
خصوصا اگر مثالی روزمره و بومی سازی شده برای مخاطب تان بیاورید.
و اگر مثال شما در زندگی مخاطب تان موجود باشد دیگر شاهکار می شود.
البته باید مواظب باشید مثال تان تنش زا نباشد.
و تا جایی که می توانید مثالتان ارتباط زیادی با موضوع اصلی داشته باشد و نتوان برایش مثال نقض آورد.
-
داستان:
داستان گویی یعنی جذابیت، یعنی مخاطب سراپاگوش، یعنی پتانسیلِ طول دادن محتوا و مطلب و یعنی تسهیل گری در آموزش.
داستان برای مغز انسان بسیار خوشایند است. ساده حفظ می شود، ساده فهمیده می شود و ساده بیان می شود.
خوب است پس از هر دو مطلب علمی که بیان می کنید یک داستان باشد.
و از آن بهتر این است که کل مطالبتان داستان باشد و در بین داستان محتوا و مطلب علمی بیان کنید.
اینجوری خودتان و مخاطبتان خیلی خیلی راحت تر است.
برای بیان داستان چقدر خوب می شود اگر از داستان های شخصی استفاده کنید.
داستانی شخصی که غیرمستقیم به مخاطب بفهماند شما کیستید و چه قدرتی دارید و …. .
-
دعوت به اقدام:
از بهترین راه ها برای تسهیل گری در آموزش این است که در آخر مطالبتان برای مخاطب دعوت به اقدام داشته باشید.
یعنی به مخاطب بفهمانید حالا با این مطالبی که دریافت کرده چکار باید بکند؟
در زندگی به چه دردش می خورد؟
از کجا شروع کند؟
شما هم سخنرانان و نویسنده های زیادی را دیده اید که به مردم پیشنهاد خوب بودن می کنند.
خب خوب بودن یعنی چه؟ شما به چه چیزی می گویید خوب؟ خوب بودن را باید از کجا شروع کند؟
-
اسم گذاری جالب روی یک موضوع:
استفاده از موضوعات کلیشه ای واقعا خسته کننده است.
مثلا (مبانی فلان موضوع) یا (درآمدی بر ساختار های فلان مسأله)
علاوه بر خسته کننده بودن و گنگ بودن، به سختی یادآوری می شود.
پس چه خوب است برای هر مبحث جدیدی که شروع می کنیم اسم خاص وجالبی بر آن بگذاریم.
تا راحت در ذهن حفظ شود و هر وقت اسمش را می آوریم به سادگی یادآوری شود.
مثلا هرگاه می گوییم قاعده (فیثاغورت) زود متوجه مطلب می شویم.
و چه خوب است که اسمی که می گذارید تناسب و ارتباط خوبی با مطلب داشته باشد.
-
تشبیه:
تشبیه کمی با مثال فرق می کند. در مثال. مطلب ما یک کلی است که برایش یکی از جزئیات را مثال می زنیم.
اما در تشبیه دو مورد متفاوت با هم از لحاظ شباهت با هم مقایسه می شوند.
مثلا برای اینکه بگوییم فاصله زمین تا ماه چقدر است آن را با فاصله بین دو کشور مقایسه کنیم.
تا تسهیل گری در آموزش کرده باشیم و فهمیدن مسئله را برای مخاطب راحت تر کنیم.
-
رمزگذاری:
اگر مطلبمان کمی سخت حفظ می شود می توانیم آن را در یک کلمه یا یک شعر یا یک جمله رمزگذاری کنیم.
مثلا بر روی «مقاومت» که یکی از ابزارهای الکتریکی می باشد، رنگ های مختلفی وجود دارد که عدد آن مقاوت را مشخص می کنند.
برای اینکه شماره ی این رنگ ها را حفظ کنیم، استاد حرفه و فن مان شعری را به ما یاد داد که تا الان آن را حفظ هستم:
«ساقی قدحی قرار نه زیر سبو……آبی بفشان خانه ی سنبل بنکو»
که در این جا حروف اول هر کلمه با حروف اول رنگ ها یکی است به این ترتیب:
ساقی ← سیاه ← 0
قدحی ← قهوه‌ای ← 1
قرار ← قرمز ← 2
نِه ← نارنجی ← 3
زیر ← زرد ← 4
سبو ← سبز ← 5
آبی ← آبی ← 6
بنشان ← بنفش ← 7
خانهٌ ← خاکستری ← 8
سنبل به نکو ← سفید ← 9
همچنین زمانی که می خواستم در امتحان عملی رانندگی شرکت کنم برادرم کلمه ای به من یاد داد که چیزهایی که باید قبل از استارت زدن ماشین باید چک کرد، در قالب یک کلمه آمده است: «صکادرات»
(حرف ص معنای صندلی, حرف ک به معنی کمربند, حرف آ به معنی آینه, حرف د به معنی دنده, حرف ر به معنی روشن کردن و راهنما, حرف ا به معنی آمادگی و حرف ت به معنی ت ترمز دست)
همچنین حروف مقطعه قرآن را جمع کرده و آنها را در یک جمله گذاشته اند:
«صراط علی حق نمسکه» یعنی (راه امیرالمومنین علی (علیه السلام) حق است و ما به آن متمسک می شویم).
-
شرطی سازی:
از دیگر کارها برای تسهیل گری در آموزش این است که یک یادآورنده برای مخاطبتان بگذارید.
و این کار هم با ارتباط دادن بین مطلب علمی و یادآورنده انجام می شود.
مثلا استاد مرتضی جاوید در آموزش زبان انگلیسی از همین ترفند استفاده می کند.
یکی از این کلماتی که استاد جاوید آموزش می دهد کلمه (پایین) است که به انگلیسی (below) می شود. و تلفظ آن (بِیلُو) است.
برای اینکه انگلیسی این کلمه به یاد شما بیاید از این جمله استفاده کرده است:« بیل و پایین انداختم» تا با یاداوری این جمله یاد کلمه ی انگلیسی بیافتید.
به سایت استاد مرتضی جاوید را می توانید از این لینک www.mortezajavid.com وارد شوید.
همچنین پیج اینستاگرام این استاد که اینگونه لفظ ها را در آن آموزش می دهد این است: instagram.com/mortezajavid_com
-
طنز:
طنز به خودی خود تسهیل گری در آموزش نمی کند.
اما به مغز مخاطب کمک می کند که استراحتی داشته باشد و ذهنش برای دریافت مطالب شما آماده شود.
در طنز مواظب طنز های تنش زا باشید.
کتاب ساده سازی به زبان ساده
در پایان جا دارد کتاب ساده سازی به زبان ساده را به شما پیشنهاد دهم. که در این کتاب به طور مفصل درمورد چیستی و چگونگی ساده سازی و تسهیل گری در آموزش نوشته شده است.
این کتاب را می توانید به صورت چاپی از همین سایت تهیه کنید با این آدرس: www.rasanevis.com/sadebook
همچنین می توانید کتاب را به صورت الکترونیکی تهیه کنید. PDF این کتاب در این سایت وجود دارد: www.rasanevis.com/sadebook
و نسخه epub این کتاب در سایت کتابراه موجود است و می توانید از لینک زیر اقدام کنید: www.ketabrah.ir
کلام آخر
کلام آخر اینکه زندگی را سخت نگیرید چه برسد به آموزش.
